Việc sử dụng điện thoại thông minh (smartphone) và Internet ngày càng tăng đồng nghĩa với việc công nghệ tiên tiến đã tạo ra nhiều dịch vụ, bao gồm cả CSSK, dễ tiếp cận và thuận tiện hơn cho mọi người.
Đại dịch COVID-19 đã tạo ra nhu cầu cấp thiết về khả năng tiếp cận từ xa các dịch vụ như CSSK, dẫn đến sự phát triển của các hiệu thuốc trực tuyến và dịch vụ tư vấn y tế. Nhu cầu cung cấp dịch vụ CSSK tuyệt vời đồng thời duy trì sự an toàn trong cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu đã làm tăng việc sử dụng công nghệ y tế tại Việt Nam.
Thị trường ePharmacy hiện đang cho thấy tiềm năng tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 29,5% từ năm 2021 - 2026 tại Việt Nam và các dự đoán cho thấy rằng các cuộc tư vấn trực tuyến sẽ tăng gấp đôi trong cùng thời kỳ. Các ứng dụng khác của công nghệ y tế, chẳng hạn như hồ sơ số, AI cho nghiên cứu y tế và dược phẩm, và các ứng dụng CSSK, cũng đang gia tăng.
Hiệu thuốc trực tuyến
Các công nghệ số đã giúp các nhà thuốc quản lý hàng tồn kho và chuỗi cung ứng của dễ dàng hơn. Với các công cụ số, các hiệu thuốc có thể theo dõi mức tồn kho, đặt thuốc trực tuyến và nhận hàng hiệu quả hơn. Quá trình tự động hóa này đã giúp giảm lãng phí và cải thiện sự sẵn có của thuốc tại Việt Nam.
Theo số liệu của Statista đối với Việt Nam, doanh số bán thuốc và vật tư y tế trực tuyến thực tế thông qua ePharmacy đã tăng từ 9,25 triệu USD năm 2017 lên hơn 114 triệu USD vào năm 2022, với dự báo cho thấy doanh thu đạt trên 250 triệu USD vào năm 2027.
Theo dữ liệu của Crunchbase, các công ty Việt Nam như The MedCare và Medigo cung cấp dịch vụ bán và giao dược phẩm trong nước và đang tiếp tục phát triển. MedCare Partners đã nhận được 1,9 triệu USD trong vòng gọi vốn mạo hiểm vào năm 2021, trong khi Medigo huy động được 2 triệu USD trong vòng gọi vốn series A vào tháng 3/2023.
Y tế từ xa
Việc ứng dụng y tế từ xa (telemedicine) đang tác động đáng kể đến các dịch vụ CSSK tại Việt Nam. Công nghệ này cho phép các bác sĩ tư vấn từ xa cho bệnh nhân, giảm nhu cầu thăm khám thực tế tại các phòng khám và bệnh viện.
Mô hình khám chữa bệnh từ xa của Trung tâm y tế quận Gò Vấp (Ảnh: midinet.hochiminhcity.gov.vn)
Các dịch vụ như dịch vụ do eDoctor, Jio Health và Med247 cung cấp đặc biệt hữu ích ở các vùng nông thôn nơi khả năng tiếp cận của bệnh nhân với các dịch vụ CSSK có thể bị hạn chế. Giờ đây, bệnh nhân có thể nhận được lời khuyên y tế và đơn thuốc từ bác sĩ thông qua cuộc gọi video, tin nhắn văn bản hoặc các ứng dụng dành cho thiết bị di động.
Thị trường y tế từ xa trong nước ước tính trị giá 304 triệu USD vào năm 2022 và các khoản đầu tư vào các nhà cung cấp dịch vụ y tế từ xa sẽ thúc đẩy lĩnh vực này phát triển hơn nữa. Vào năm 2022, Jio Health đã nhận được khoản đầu tư Series B trị giá 20 triệu USD và Med247 đã tăng vốn với 4,5 triệu USD trong khoản tài trợ Series A, với Altara Ventures dẫn đầu nhóm 6 nhà đầu tư.
Hồ sơ sức khoẻ điện tử
Một cách khác mà công nghệ số đã cách mạng hóa các nhà thuốc và dịch vụ CSSK tại Việt Nam là thông qua hồ sơ sức khỏe điện tử (EHRs). EHRs cho phép các bác sĩ và dược sĩ truy cập thông tin bệnh nhân một cách nhanh chóng và dễ dàng, giảm nguy cơ sai sót y tế và cải thiện kết quả điều trị cho bệnh nhân. EHRs cũng cho phép các bác sĩ theo dõi bệnh nhân từ xa, cung cấp dịch vụ chăm sóc tốt hơn và giảm nhu cầu đến bệnh viện.
Một công ty tiên phong trong lĩnh vực này, Công ty Cổ phần Infomed, là công ty khởi nghiệp đầu tiên trên thế giới nhận được bằng sáng chế cho hồ sơ điện tử thông tin bệnh nhân dựa trên chuỗi khối (blockchain). Startup này hợp tác với hơn 30 bệnh viện trên toàn quốc để cung cấp các giải pháp CNTT an toàn cho hồ sơ y tế.
Trí tuệ nhân tạo (AI) và CSSK
AI trong nghiên cứu và phân tích y học ngày càng trở nên phổ biến. Trên toàn cầu, thị trường năm 2021 chỉ trị giá 11 tỷ USD, nhưng các dự báo cho thấy nó có thể sẽ vượt qua mức định giá 188 tỷ USD vào năm 2030.
Theo CB Insights, 86% các tổ chức cung cấp dịch vụ CSSK, các công ty khoa học đời sống và các nhà cung cấp công nghệ CSSK sử dụng công AI. CB Insights ước tính các công ty chi trung bình 54 triệu USD cho các dự án AI vào năm 2020, Frost & Sullivan dự kiến AI sẽ tạo ra khoản tiết kiệm hơn 150 tỷ USD cho ngành CSSK vào năm 2025.
Điểm khác biệt của ứng dụng công nghệ AI so với các công nghệ truyền thống trong CSSK là khả năng thu thập thông tin, xử lý thông tin và đưa ra kết quả được xác định rõ ràng cho người dùng.
Các ứng dụng AI đã và đang được phát triển và áp dụng vào các quy trình chẩn đoán, quá trình điều trị, phát triển các sản phẩm, cá nhân hóa trong theo dõi và CSSK bệnh nhân. Bên cạnh đó, các cơ sở y tế vẫn luôn tìm kiếm và đưa vào các phần mềm AI để hỗ trợ hoạt động vận hành nhằm tiết kiệm chi phí, cải thiện sự hài lòng của bệnh nhân và đáp ứng nhu cầu về nhân sự và lực lượng lao động của họ.
AI có khả năng tác động lớn và tích cực đối với cả các y bác sĩ và bệnh nhân trong việc CSSK. Các ứng dụng AI đem đến một số lợi ích như: hỗ trợ chẩn đoán nhanh chóng và chính xác hơn cho nhiều bệnh lý, giảm thiểu nhiều sai sót của con người mà có thể đe dọa đến sự an toàn của bệnh nhân, cắt giảm chi phí cho các cơ sở y tế cũng như cho bệnh nhân khi họ có thể sử dụng các ứng dụng khám chữa bệnh từ xa, chăm sóc trực tuyến hay các trợ lý ảo thay vì cần trực tiếp đến các cơ sở y tế.
Tại Việt Nam, AI được sử dụng để phân tích các bản chụp CT, MRI và X-quang nhằm tăng tốc độ chẩn đoán và xác định các vấn đề mà bác sĩ có thể bỏ sót. Về bệnh học, công ty khởi nghiệp VinBrain sử dụng AI để đối chiếu dữ liệu và phát hiện các chỉ số bệnh có thể xảy ra đối với các vấn đề ở tim, phổi và xương của bệnh nhân. Các bệnh viên Nhân dân 115, Ung bướu TP. HCM, đa khoa Phú Thọ… cũng đã ứng dụng AI mạnh mẽ trong chẩn đoán và điều trị cho các bệnh nhân.
Bệnh viện Nhân dân 115 TP.HCM ứng dụng hệ thống AI hiệu quả trong phấu thuật u não (Ảnh: daidoanket.vn)
Trong khi đó, sự hợp tác giữa công ty viễn thông KT và Đại học Y Hà Nội (HMU) đang sử dụng AI cho các mục đích nghiên cứu. Tập đoàn KT chuyển dịch lĩnh vực hoạt động từ Viễn thông (TELCO) sang lĩnh vực Kỹ thuật số (DIGICO). CSSK là một trong những hoạt động chủ chốt của DIGICO.
Các tổ chức và công ty y tế ngày càng sử dụng nhiều Chatbot AI để thu thập và cung cấp thông tin, trong khi một số bệnh viện đang sử dụng robot AI để làm sạch, khử trùng và trong quá trình phẫu thuật.
Ứng dụng sức khỏe và CSSK
Các công nghệ số đã giúp bệnh nhân dễ dàng truy cập thông tin về sức khỏe và thuốc men cũng như quản lý nhiều tình trạng bệnh. Các ứng dụng và trang web dành cho thiết bị di động cung cấp cho bệnh nhân thông tin về thuốc, bao gồm cách sử dụng, hướng dẫn về liều lượng và bất kỳ tác dụng phụ tiềm ẩn nào. Bệnh nhân cũng có thể sử dụng các công cụ này để theo dõi sức khỏe và theo dõi tiến trình. Các thiết bị đeo được như đồng hồ thông minh, máy theo dõi bệnh tiểu đường và nhịp tim đều hỗ trợ sức khỏe và thể chất.
Các ứng dụng về sức khỏe tinh thần cũng đang trở nên phổ biến hơn khi mọi người nhận ra tầm quan trọng của sức khỏe trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Việc sử dụng chung các ứng dụng CSSK và thiết bị đeo thể dục kỹ thuật số đã tăng đáng kể trong những năm gần đây, với các dự đoán cho thấy thị trường sẽ trị giá hơn 248 triệu USD vào cuối năm 2023 khi việc sử dụng công nghệ y tế tại Việt Nam tiếp tục phát triển.
Các công nghệ số đang cách mạng hóa hoạt động CSSK tại Việt Nam, giúp việc CSSK trở nên dễ tiếp cận, thuận tiện và hiệu quả hơn. Với sự phát triển không ngừng của các công nghệ tiên tiến, tương lai của ngành y tế Việt Nam sẽ là kỹ thuật số.
Tài liệu tham khảo:
[1]. Techcollectivesea
[2]. Pharmalimes online 2018. AI has arrived.
[3]. Statista, crunchbase, hmu.edu.vn
