Thực hiện cơ chế tự chủ tài chính trong các đơn vị sự nghiệp công lập là một trong những nhiệm vụ quan trọng của công tác cải cách tài chính công, góp phần thúc đẩy công cuộc chuyển đổi số theo mục tiêu của Chính phủ và của tỉnh đã đề ra.
Hiện nay, toàn tỉnh có tổng số 399 đơn vị đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó có: 1 đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên và chi đầu tư; 17 đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên; 34 đơn vị bảo đảm một phần chi thường xuyên; 347 đơn vị do NSNN bảo đảm chi thường xuyên. 100% các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc tỉnh, đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc các sở, ban, ngành, đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố và đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc các phòng thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện, thành phố đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án tự chủ tài chính.
Căn cứ nhiệm vụ cải cách tài chính công được giao tại Quyết định số 2448/QĐ-UBND ngày 25/12/2023 của UBND tỉnh Bắc Kạn về việc ban hành kế hoạch thực hiện công tác cải cách hành chính tỉnh Bắc Kạn năm 2024, Sở Tài chính thường xuyên đôn đốc, hướng dẫn các đơn vị sự nghiệp công lập xây dựng định mức kinh tế kỹ thuật; hướng dẫn thực hiện đặt hàng dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước đã được ban hành định mức kinh tế kỹ thuật; tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Kế hoạch hoàn thiện định mức kinh tế kỹ thuật và triển khai thực hiện đặt hàng đơn vị sự nghiệp công lập đối với dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước.
Về danh mục dịch vụ sự nghiệp công, Sở Tài chính đã tham mưu cho UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 52/NQ-HĐND ngày 01/8/2023 sửa đổi, bổ sung quy định danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh ban hành kèm theo Nghị quyết số 95/NQ-HĐND ngày 07 tháng 12 năm 2021 của HĐND tỉnh Bắc Kạn. Trên cơ sở các quy định danh mục dịch vụ, các cơ quan, đơn vị trong tỉnh đã triển khai việc xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật, tiêu chí, tiêu chuẩn giám sát đối với dịch vụ công để làm cơ sở triển khai hoạt động đặt hàng hoặc đấu thầu theo quy định tại Nghị định số 32/2019/NĐ-CP ngày 10/4/2019 của Chính phủ quy định giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc đấu thầu cung cấp sản phẩm, dịch vụ công sử dụng ngân sách nhà nước từ nguồn kinh phí thường xuyên. Các cơ quan, đơn vị đã hoàn thành định mức kinh tế - kỹ thuật trình Hội đồng thẩm định của Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt đối với 36 bộ định mức trong các lĩnh vực: Dạy nghề; Lao động, Thương binh và Xã hội; Báo chí; Khuyến công; Khuyến nông; Văn hóa, Thể thao và Du lịch; …
Sở Tài chính phối hợp với Học viện Tài chính tổ chức Hội thảo khoa học
Cơ chế tự chủ trong các đơn vị sự nghiệp công lập
So với nhiều địa phương trong cả nước, việc thực hiện giảm chi NSNN trực tiếp cho đơn vị sự nghiệp công lập theo Nghị định số 60/2021/NĐ-CP và nâng mức độ tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập nhóm 3 trên địa bàn tỉnh chưa đạt được theo yêu cầu của Chính phủ quy định. Phần lớn các đơn vị sự nghiệp công lập của địa phương là đơn vị sự nghiệp công lập NSNN đảm bảo toàn bộ chi thường xuyên, đó là những hạn chế trong việc nâng mức độ tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập nhóm 3, do vậy chưa thực hiện được việc giảm chi trực tiếp từ NSNN đối với các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh. Hiện nay, ngoài Trung tâm Dịch vụ việc làm là đơn vị được Ủy ban nhân dân tỉnh thay đổi phân loại từ đơn vị sự nghiệp ngân sách đảm bảo toàn bộ chi thường xuyên thành đơn vị sự nghiệp tự đảm bảo một phần chi thường xuyên, tỉnh Bắc Kạn có thêm 02 đơn vị thay đổi tỷ lệ tự đảm bảo là Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh và Trung tâm Y tế thành phố.
Khó khăn của việc thực hiện giảm chi NSNN trực tiếp cho các đơn vị sự nghiệp công lập xuất phát từ một số nguyên nhân khách quan như: Do nhu cầu sử dụng các dịch vụ công trên địa bàn nhìn chung còn thấp, chủ yếu chỉ tập trung ở ngành thiết yếu như Y tế, Giáo dục và Đào tạo. Cơ sở hạ tầng, trang thiết bị phục vụ hoạt động cung cấp dịch vụ công của các đơn vị hầu như chỉ đáp ứng ở mức trung bình, một số trang thiết bị đã hết thời gian sử dụng, lạc hậu không đảm bảo cung cấp được các dịch vụ chuyên sâu, nâng cao. Việc triển khai cung cấp dịch vụ công sử dụng NSNN theo hình thức đặt hàng vẫn còn hạn chế mới chỉ thực hiện được ở lĩnh vực tài nguyên, lĩnh vực đào tạo.
Mặt khác, các đơn vị sự nghiệp công lập vẫn còn tâm lý ỷ lại NSNN trong việc thực hiện cơ chế tự chủ tài chính, chưa chủ động nghiên cứu đề xuất, mở rộng danh mục nguồn thu; tài sản công được giao chưa dùng hết công suất nhưng chưa mạnh dạn triển khai các hoạt động liên doanh, liên kết hoặc cho thuê. Năng lực bộ phận chuyên môn của một số đơn vị chưa đáp ứng được yêu cầu triển khai thực hiện việc xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật làm cơ sở xây dựng đơn giá dịch vụ công. Địa phương chưa có những chính sách cụ thể để khuyến khích xã hội hóa trong cung cấp dịch vụ công.
Để thực hiện tốt hơn cơ chế tự chủ tài chính trong thời gian tới, các đơn vị sự nghiệp công lập cần tập trung hoàn thành việc xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật làm cơ sở ban hành giá dịch vụ sự nghiệp công sử dụng NSNN, đảm bảo tính đúng, tính đủ chi phí; qua đó giúp đẩy mạnh triển khai thực hiện cơ chế đặt hàng dịch vụ sự nghiệp công sử dụng NSNN đối với các đơn vị sự nghiệp công lập.
Các cấp quản lý cần nâng cao chất lượng công tác quản lý, sử dụng các nguồn tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập. Chú trọng rà soát, xây dựng Đề án tập trung đầu tư nguồn lực đảm bảo cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt động cho các ngành, các lĩnh vực có cung cấp các hoạt động dịch vụ công phát sinh nhu cầu cao…/.
